პატარა მარია მთელი ზაფხული ამტკიცებდა, რომ პატარა აღარ იყო, – ჯერ კიდევ ივნისის თვეში დაასრულა ბაღში სწავლა. გამოსაშვებ საღამოზე მას იისფერი კაბა ეცვა, ზურგზე მიმაგრებული ფარფატა ფრთებით. თითოეულ მის ჯგუფელსაც განსხვავებულად და სადღესასწაულოდ ეცვა. სხვა მუსიკალურ და საცეკვაო ნომრებთან ერთად, ბოლოს ყველამ ერთად იმღერა სიმღერა ანბანზე. მასწავლებელმა კი ზუსტად ასე უთხრა, ამის შემდეგ თქვენ უკვე სკოლაში წახვალთ და ისეთ რამეებს ისწავლით, როგორებიცაა წერა, კითხვა, მიმატება, გამოკლება, ბუნების შესახებ საინტერესო ამბები და ა.შ.
ამის შემდეგ, სანამ შემოდგომა მოვიდოდა, დედამ და მამამ რამდენჯერმე მიიყვანეს გოგონა იმ უზარმაზარ შენობაში, რომელსაც სკოლა ერქვა. დაათვალიერებინეს ის ოთახიც, ბევრი სკამი და მაგიდა რომ იდგა, – მათ მერხები ერქვათ. საკლასო ოთახი ისეთივე დიდი არ იყო, როგორც ბაღისა. არც სათამაშოების თაროები იყო, არც ხალიჩები და პუფები. ‘თამაშის დრო მაინც დაგრჩებაო’, – დაამშვიდეს მშობლებმა ის. ზაფხულის განმავლობაში საკუთარი სახელისა და გვარის დაწერაც ისწავლა მარიამ და რამდენიმე ციფრისაც. შემდეგ ზუსტად ისეთი ლამაზსაყელოიანი პიჯაკი და ქვედაბოლოც შეარჩია, როგორებიც ხშირად უნახავს გასაფერადებელ ალბომში.
ამდენი მომზადების მიუხედავად გოგონა მაინც ძალიან, ძალიან ღელავდა. ამიტომ სკოლის დაწყების წინა ღამეს თითქმის არ სძინებია. დილით კი ისე ადრე გაიღვიძა, რომ მთელ ოჯახს ეძინა, დედასაც, მამასაც, მის უფროს ძმასაც და ბებიასაც. საუზმემ უჩვეულო ხმაურში ჩაიარა, – სწავლის დაწყება ყველასთვის მნიშვნელოვანი ამბავი იყო, თანაც იმის გათვალისწინებით, რომ ოჯახის ყველაზე პატარა წევრი დღეს პირველად მიდიოდა სკოლაში, როგორც მოსწავლე.
საუზმის დამთავრებისთანავე და-ძმამ ჩანთები ზურგზე მოიკიდეს და ყველა ერთად გავიდა სახლიდან. სკოლის ეზო უამრავი ფერადი ბუშტით დახვდათ მორთული, ხმის გამაძლიერებლებიდან სიმღერები ისმოდა, დიდებიც და პატარებიც, თითქმის ყველა ხმაურობდა, ზოგიერთი მარიასხელა ბავშვი კი ტიროდა კიდეც. დედამ და მამამ გოგონა მასწავლებელთან მიაცილეს, შემდეგ კი სხვებთან ერთად კლასში წავიდა.
– ბავშვებო, დღეიდან ეს საკლასო ოთახი გახდება ის ადგილი, სადაც ჩვენ ყოველდღე შევხვდებით ერთმანეთს, რა თქმა უნდა, დასვენების დღეების გარდა, – მიმართა მასწავლებელმა პირველკლასელებს, – ჩვენ აქ იმიტომ ვართ, რომ დავიწყოთ მოგზაურობა ცოდნის იმ სამყაროში, რომელსაც დასასრული არ აქვს. ვისწავლოთ ყველაფერი, რაზეც აქამდე გიოცნებიათ. გახსოვდეთ, რომ არ არის მნიშვნელოვანი, იყოთ ყოველთვის ყველაფერში საუკეთესო, მთავარია, გამოიყენოთ თქვენი შესაძლებლობების მაქსიმუმი.
– და კიდევ, ჩვენ პატივი უნდა ვცეთ ერთმანეთს, – თქვა მარიას წინ მჯდომმა ბიჭმა.
– მართალი ხარ, – გაეღიმა მასწავლებელს.
– და უნდა ვიმეგობროთ და არ დავჩაგროთ, – წამოიყვირა სხვა ბავშვმა. შენც მართალი ხარ, – ისევ გაიღიმა მასწავლებელმა. ჩვენ უნდა გავუფრთხილდეთ ერთმანეთს, ვიზრუნოთ ერთმანეთზე და ასევე, ჩვენ გავუფრთხილდებით სასკოლო ნივთებს და ყველაფერს, რაც კლასშია, – მერხებს, დაფას, კედლებს, ამ პოსტერებს, რომლებსაც გაკვეთილებზე გამოვიყენებთ ხოლმე, – მარიამ იფიქრა, რომ მასწავლებელი მზესავით ლამაზი იყო.
– თქვენ არ უნდა შეგეშინდეთ შეცდომის დაშვების, – გააგრძელა მან საუბარი;
– მაგრამ, თუკი შეგვეშლება, არ დავცინოთ ერთმანეთს, ხომ? – იკითხა ერთ-ერთმა მოსწავლემ, რომელიც კარებისკენ მხარეს იჯდა და ძალიან გრძელი, გაშლილი თმა ჰქონდა.
– ყოჩაღ, მეგობრებო, ჩვენ არასდროს არ უნდა დავცინოთ ერთმანეთს. შეცდომას კი, როცა დაუშვებთ, მე ყოველთვის დაგეხმარებით, ჩვენ ყოველთვის დავეხმარებით ერთმანეთს – თქვა მასწავლებელმა, – სულ გახსოვდეთ, რომ მე მჯერა თქვენი, ბავშვებო!
– მე კიდევ ის ვიცი, რომ გაკვეთილზე არ უნდა ვჭამო და დასვენებაზე თუ მშია, ბუფეტში ჩავალ, – თქვა მარიამ. ეს მისი უფროსი ძმისგან იცოდა და ძალიან მოსწონდა ის ფაქტი, რომ სკოლაშიც შეიძლება გემრიელად სადილობა.
– ყოჩაღ, ბავშვებო, -გაუხარდა მასწავლებელს, – თქვენ ძალიან ბევრი რამ გცოდნიათ სასკოლო წესების შესახებ. მოდით, შევთანხმდეთ კიდევ ერთ რამეზე: როცა რაიმეს თქმა მოგინდებათ, ხელი აიწიეთ, მე დავინახავ და გათქმევინებთ. თუ რიგ-რიგობით არ ვისაუბრებთ, ეს ხმაურს გამოიწვევს და ვეღარ გავიგებთ, ვის რისი თქმა გვინდა, კარგი?
– კარგი, მასწავლებელო, – ხმამაღლა და მხიარულად დაიყვირა ყველამ ერთად.
ამის შემდეგ გაკვეთილები ძალიან სახალისოდ გაგრძელდა, ხან დაფაზე ხატეს, ხან იმღერეს, ხან ივარჯიშეს. რა თქმა უნდა, ერთმანეთიც გაიცნეს და ყველამ ისაუბრა საკუთარ თავზე. დღის ბოლოს, როცა ოჯახის წევრი უკვე სახლში იყო, მარია ამჯერად ყველას ერთად მოუყვა თავისი პირველი სასკოლო დღის შესახებ და ბოლოს აღნიშნა, რომ ძალიან მალე უნდა ხვალინდელი დღის მოსვლა, ისევ რომ წასულიყო სკოლაში. ალბათ, არ გაგიკვირდებათ, რომ იმ ღამეს სიზმარში მარიამ სკოლა და მასწავლებელი ნახა.